Ochrona sygnalisty w samorządzie terytorialnym. Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa

W kwietniu tego roku opublikowano nową wersję projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa - potocznie nazywanej ustawą o sygnalistach. W stosunku do pierwotnej wersji to dokument niosący tak duże zmiany, że praktycznie można uznać go za całkiem nowy projekt. Ze względu na możliwy krótki okres vacatio legis, po zatwierdzeniu proponowanych zmian, szkolenie to pozwoli Państwu już na tym etapie zorientować się z odpowiednim wyprzedzeniem co jeszcze należy zrobić w swojej jednostce. Podczas szkolenia zostaną umówione w szczególności takie zagadnienia jak: dyrektywa o ochronie sygnalistów, sposób wyłaniania jednostek jst które mogą być zwolnione z jej stosowania. Omówimy także zakres naruszeń podlegający zgłaszaniu, który w obecnym projekcie ustawy jest znacznie szerszy. Wyjaśnimy, jak rozumieć wprowadzone w projekcie ustawy nowe pojęcie „postępowania prawnego”.  Zwrócimy uwagę również na zapis związany z formami dokonywania zgłoszeń tj. doprecyzowanie sposobu dokonywania zgłoszenia ustnego oraz rozpatrywanie zgłoszeń anonimowych.

• Nabycie wiedzy w oparciu o obowiązujące przepisy prawne dotyczące sygnalistów.
• Zapoznanie się z wymaganiami nowej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.
• Jak zorganizować system przyjmowania zgłoszeń w jednostce, czy można to zrobić wg tj. samej procedury wewnętrznej dla całej gminy?
• Uniknięcie sankcji karnych za niewdrożenie lub niepoprawne wdrożenie nowych uregulowań prawnych.

1. Podstawy prawne ochrony sygnalisty:

1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii,
2. Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z dnia 12 kwietnia 2022 r.

2. Sposób ustalania jednostek samorządu terytorialnego zobowiązanych do wprowadzenia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych. Czy małe gminy będą zwolnione z obowiązku wdrażania systemu zgłoszeń wewnętrznych?
3. Odejście w projekcie ustawy od kryterium pracownika przy ustalaniu limitu osób zatrudnionych w danej jednostce na rzecz kryterium „osób wykonujących pracę” na rzecz podmiotu prawnego
4. Kto to jest sygnalista?

1. rozszerzenie katalogu osób, które mogą być sygnalistami, 
2. czy sygnalistą może być tylko pracownik?

5. Szerszy zakres naruszeń podlegających zgłoszeniu w stosunku do poprzedniego projektu.
6. Uprawnienia zgłaszającego naruszenie prawa.
7. Rozszerzenie katalogu zakazanych działań odwetowych. Czy za działania odwetowe można zakwalifikować również próby lub groźby zastosowania takich działań?
8. Uzupełnienie form dokonywania zgłoszeń.

1. doprecyzowanie sposób dokonywania zgłoszenia ustnego, 
2. czy rozpatrywane będą zgłoszenia anonimowe?

9. Jak rozumieć wprowadzone w projekcie ustawy nowe pojęcie „postępowania prawnego”.
10. Doprecyzowanie procedury przyjmowania zgłoszeń.
11. Obowiązki podmiotów publicznych wobec sygnalistów.
12. Rozszerzenie katalogu sytuacji podlegających ochronie.
13. Sankcja karne. Złagodzenie sankcji w projekcie ustawy.
14. Skrócenie okresu przechowywania danych w rejestrze zgłoszeń wewnętrznych w projekcie/ustawie.
15. Vacatio legis przewidziane w projekcie ustawy.

Pracownicy i kadra kierownicza administracji publicznej, w tym sekretarze, skarbnicy, przewodniczący rad w urzędach miast, gmin, powiatów oraz urzędach marszałkowskich, pracownicy zajmujący się kontrolą w samorządach i ich jednostkach organizacyjnych, osoby wyznaczone do przyjmowania zgłoszeń o nieprawidłowościach.

Radca prawny, od ponad kilkunastu lat właścicielka Kancelarii Radcy Prawnego w Poznaniu, mediator, wykładowca prawa w szkole wyższej, doświadczony trener, współpracownik FRDL, szkoli i doradza z zakresu prawa pracy, ochrony danych osobowych, prawa administracyjnego.