III Ranking Gmin Regionu Świętokrzyskiego został ogłoszony i opublikowany w poniedziałek, 20 listopada 2023 r., o godzinie 11.00 podczas uroczystej Gali w Kieleckim Centrum Kultury.

Współorganizatorem Rankingu był Urząd Statystyczny w Kielcach. Patronat Honorowy dla Rankingu udzielił Pan Zbigniew Koniusz – Wojewoda Świętokrzyski oraz Pan Andrzej Bętkowski – Marszałek Województwa Świętokrzyskiego. Partnerem Głównym Rankingu był Bank Gospodarstwa Krajowego, Partnerem Biznesowym była Świętokrzyska Grupa przemysłowa INDUSTRIA.

 

Ranking Gmin Regionu Świętokrzyskiego to wyjątkowa inicjatywa, którą Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje we współpracy z Urzędem Statystycznym w Kielcach. Celem przedsięwzięcia jest wyłonienie i promowanie gmin wyróżniających się pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego a także w sferze środowiskowej i przestrzennej. W ramach Rankingu ocenie poddawane są wszystkie gminy Województwa Świętokrzyskiego z wyłączeniem miast na prawach powiatu. Za zebranie i zestawienie wyników odpowiada Urząd Statystyczny. Udział w rankingu jest bezpłatny dla Gmin.

Miejsce w rankingu to wynik 16 wskaźników obrazujących różne sfery życia wspólnot lokalnych w naszym regionie. Wskaźniki te są zróżnicowane i mają w swoim zamierzeniu pokazywać jakość życia w poszczególnych częściach regionu. Czołówkę rankingu stanowią gminy, które sprawnie realizują swoje zadania własne i wykorzystują dane im potencjały rozwojowe. Ranking odpowiada między innymi na pytania: jak sobie radzą gminy, co wpływa na ich kondycję, jakie są kluczowe czynniki rozwoju, czy i gdzie mieszkańcom Województwa Świętokrzyskiego żyje się coraz lepiej?

„Ranking Gmin” to inicjatywa, która po raz pierwszy przeprowadzona została w 2010 roku przez Ośrodek FRDL w Krakowie. Ranking powtarzany był z dużym powodzeniem na przestrzeni ostatnich 12 lat z ogromnym zainteresowaniem samorządów i mediów przez kolejne lata, w kolejnych województwach. Od trzech lat realizujemy tę cenną i ważną inicjatywę również w Regionie Świętokrzyskim.

Atutami naszego rankingu są:

  1. Stabilność metodologiczna rankingu: Opracowany dokument zawierający szczegółową instrukcję tworzenia rankingu, z uwzględnieniem sposobu wyliczania wskaźnika syntetycznego decydującego o pozycji gminy w rankingu
  2. Porównywalność w czasie: Opracowana metodologia jest gwarantem trwałości. Fakt, że wskaźnik w danym roku jest liczony tak samo jak był liczony w roku ubiegłym i jak będzie liczony w kolejnych latach daje możliwość porównania jak dana gmina wypada w rankingu w kolejnych latach. Cykliczność pozwala na uchwycenie dynamiki zmian w czasie, dzięki czemu w kolejnych latach uzyskamy dynamiczny obraz gmin i ich zmianę w czasie a w dłuższej perspektywie także trendy w rozwoju gmin naszego regionu
  3. Promowanie najlepszych praktyk w regionie i porównywanie się do najlepszych (benchmarking)
  4. Obiektywizm i niezależność. Ranking oparty jest tylko i wyłącznie na liczbach i analizie matematycznej. Dane pochodzą z rzetelnych, stabilnych i dostępnych źródeł (statystyki GUS, Ministerstwo Finansów, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi). To wszystko buduje wiarygodność rankingu!

Ranking oparty jest na wielowymiarowej analizie porównawczej. Jest to analiza matematyczne, która w nauce ma swoją ugruntowaną pozycję i polega na tym że możemy wziąć dowolną liczbę cech, wskaźników, które uznamy za istotne dla analizy, poddać je weryfikacji oraz normalizacji i na ich podstawie stworzyć jeden syntetyczny wskaźnik, który jest wypadkową wszystkich tych cech, które określają naszą zbiorowość.

W związku z tym, 101 gmin województwa świętokrzyskiego scharakteryzowaliśmy według 16 cech, które mierzą ich potencjał, aktywność i wyniki jakie osiągają. A te 16 cech, tworzy 1 wskaźnik na podstawie, którego powstał ranking.

Wskaźniki określające potencjał gospodarczy gminy

1. Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2020–2022

2. Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym w 2022 r.

3. Średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2020–2022

4. Wydatki bieżące budżetów gmin na administrację publiczną na 1 mieszkańca w 2022 r.

5. Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2020–2022

6. Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2020–2022

7. Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem gminy w 2022 r.

Wskaźniki określające potencjał społeczny gminy

1. Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2022 r.

2. Saldo migracji na 1000 ludności w 2022 r.

3. Wydatki bieżące na oświatę, wychowanie i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 3 na 1 mieszkańca w wieku przedprodukcyjnym w 2022 r.

4. Wyniki egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2022/2023 –średni wynik w %

Pozostałe wskaźniki wchodzące w skład syntetycznego wskaźnika rankingowego

1. Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu na 1 mieszkańca w 2022 r.

2. Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2022 r.

3. Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2022 r.

4. Udział nakładów na szkolenia pracowników rad i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w 2022 r.

5. Odsetek korzystających z sieci kanalizacyjnej w 2022 r.

 

Wierzę, że rozwój społeczno-gospodarczy każdego regionu wymaga oparcia na prężnie działających samorządach. Zatem ważne jest, aby wspierać i rozwijać wszelkie inicjatywy służące rozwojowi – przede wszystkim nasz Ranking, ale także, aby promować tych, którzy swoją postawą budują lepszą przyszłość. Regionalność rankingu umożliwia wyróżnienie liderów w województwie, zatem w ten sposób honorujemy samorządy, które swoim zaangażowaniem, wytrwałością, ciężką pracą dokładają cegiełkę na rzecz rozwoju gmin i regionu, inwestują we własny rozwój, tworzą miejsca pracy, klimat do rozwoju przedsiębiorczości, jednocześnie pamiętają i stawiają jako priorytet potrzeby swoich mieszkańców. Sukces rozwoju naszego regionu w dużym stopniu warunkowany jest umiejętnościami i chęciami ze strony samorządu terytorialnego. Chcemy stale inspirować i zachęcać samorządy do korzystania z nowych technologii, narzędzi i instrumentów, który daje im obecny, szybko zmieniający się rynek. Wyrażam nadzieję, że przeprowadzane analizy statystyczne staną się podstawą ważnej dyskusji zarówno nad zarządzaniem lokalnym, jak i strategicznymi kierunkami rozwoju regionu, zwłaszcza zwiększeniem liczby inwestycji o charakterze innowacyjnym. W skali całej Polski to wielkie dzieło, które prezentujemy wspólnie z Ośrodkami GUS.