Zasady i tryb przyznawania świadczeń opiekuńczych, ze szczególnym uwzględnieniem świadczenia pielęgnacyjnego. Prowadzenie postępowania w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych

W dniu 14 listopada 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę (sygn. akt I OPS 2/22) w przedmiocie dopuszczalności przyznania świadczenia osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki oraz innym niż współmałżonek osoby wymagającej opieki. W związku z tym zapraszamy Państwa na szkolenie, którego celem jest m.in. przedstawienie wpływu tej uchwały na postępowania, w których wnioskodawcami są osoby spokrewnione w dalszym stopniu z osobą wymagającą opieki. Podczas Webinarium omówione zostaną również najczęstsze problemy pojawiające się w toku postępowania o przyznanie świadczeń i uznanie świadczeń za nienależnie pobrane, z przytoczeniem orzecznictwa sądowoadministracyjnego. W toku szkolenia przedstawione zostaną również konkretne stany faktyczne (kazusy), na tle których omówione zostaną budzące wątpliwości zagadnienia oraz wskazane propozycje rozstrzygnięcia sprawy.

• Zapoznanie z rodzajami świadczeń opiekuńczych przewidzianymi ustawą o świadczeniach rodzinnych.
• Przybliżenie zasad przyznawania tych świadczeń oraz prowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia przesłanek uzasadniających ich przyznanie.
• Omówienie możliwości przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobom zobowiązanym do alimentacji w dalszej kolejności, w kontekście uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2022 r.
• Nabycie umiejętności prawidłowego gromadzenia materiału dowodowego, jego oceny oraz uzasadniania decyzji administracyjnych, których przedmiotem jest przyznanie świadczeń opiekuńczych.
• Poznanie orzecznictwa sądowoadministracyjnego odnoszącego się do dopuszczalności przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobom posiadającym prawo do emerytury lub renty, osobie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, przebywającej na urlopie wychowawczym, opiekunowi, na którym nie ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby wymagającej opieki, pasierbowi, rolnikowi, małżonkowi lub domownikowi rolnika.
• Omówienie kwestii związanej z zakresem sprawowanej opieki na osobą niepełnosprawną ze wskazaniem konkretnych, pojawiających się w praktyce, problemów oraz przytoczeniem orzecznictwa sądowoadministracyjnego odnoszącego się do tego zagadnienia.
• Zapoznanie z problematyką świadczeń nienależnie pobranych, przesłanek uznawania świadczeń za nienależnie pobrane, zasadami prowadzenia postępowania. Omówienie trudności i najczęstszych błędów tego postępowania w kontekście orzecznictwa sądowoadministracyjnego.

1. Rodzaje świadczeń opiekuńczych przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych.
2. Osoby uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego oraz przesłanki jego przyznania. Dopuszczalność ustalania przez organy pomocowe daty powstania niepełnosprawności osoby wnioskującej o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego.
3. Specjalny zasiłek opiekuńczy: 
• Katalog osób uprawnionych do specjalnego zasiłku opiekuńczego. 
• Przesłanki pozytywne i negatywne jego przyznania. 
• Ustalenie dochodu rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki, z uwzględnieniem dochodu uzyskanego i utraconego.
4. Osoby, którym możne być przyznane świadczenie pielęgnacyjne: 
• Możliwość przyznania świadczenia opiekunowi, na którym nie ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby wymagającej opieki. 
• Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego pasierbowi, rolnikowi, małżonkowi lub domownikowi rolnika.
5.  Kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Warunki przyznania świadczenia osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki oraz innym niż współmałżonek osoby wymagającej opieki w świetle uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2022 r., sygn. akt I OPS 2/22.
6. Niepodejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jako podstawowa przesłanka przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Posiadanie statusu osoby bezrobotnej, a możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Rodzaje orzeczeń umożliwiających przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.
7. Zakres sprawowanej opieki umożliwiający przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Uwzględnienie specyfiki sprawowanej opieki wynikającej bezpośrednio ze schorzeń i choroby osoby wymagającej opieki, w szczególności schorzeń natury psychicznej.
8. Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego z wnioskodawcą oraz osobą wymagającą opieki celem ustalenia zakresu sprawowanej opieki. 
9. Negatywne przesłanki przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Kryterium wieku powstania niepełnosprawności jako podstawa do odmowy przyznania świadczenia w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego sygn. K 38/13 z dnia 21 października 2014 r.
10. Możliwość przyznania świadczenie pielęgnacyjnego osobie pobierającej emeryturę lub rentę – omówienie orzecznictwa sądowoadministracyjnego odnoszącego się do możliwości przyznania świadczenia osobie posiadającej prawo do emerytury lub renty.
11. Obowiązek poinformowania wnioskodawcy o możliwości dokonania wyboru świadczenia korzystniejszego – art. 79a Kodeksu postępowania administracyjnego. Uchylenie decyzji przyznającej świadczenie konkurencyjne – z datą wsteczną, czy ze skutkiem na przyszłość?
12. Dopuszczalność przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, przebywającej na urlopie wychowawczym w celu sprawowania nad nim osobistej opieki.
13.  Zgon osoby wymagającej opieki w toku postępowania i wpływ tej okoliczności na sposób zakończenia postępowania – rodzaj decyzji kończącej postępowanie.
14. Przesłanki i tryb uchylenia decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
15. Postępowanie w sprawie ustalenia nienależnie pobranych świadczeń. Wszczęcie postępowania, zakreślenie prawidłowej podstawy prawnej. Omówienie przesłanek uznania świadczeń za nienależnie pobrane z uwzględnieniem orzecznictwa sądowoadministracyjnego.
16. Dyskusja. Odpowiedzi na pytania.
 

Szkolenie adresowane jest w szczególności do kierowników i pracowników ośrodków pomocy społecznej, wydających decyzje i prowadzących postępowania z zakresu przyznawania świadczeń opiekuńczych, pracowników socjalnych.

Radca prawny, szkoleniowiec-praktyk i wieloletni członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego, na co dzień zajmujący się rozpatrywaniem odwołań od decyzji wydawanych przez organy pierwszej instancji w sprawach z zakresu m.in. pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, dodatków węglowych i wielu innych.